Ο Έλληνας γενετιστής μας βοηθά στην κατανόηση των ερευνών, και παρεμβαίνει όπου προσέξει πως μπορεί να υπάρξει κάποια παρατυπία ή υποψία αναγωγής σε προκαθορισμένα συμπεράσματα, η οποία πιθανόν να γίνεται εσκεμμένα, προστατεύοντας τον αναγνώστη. Διατηρήθηκε τονισμός που χρησιμοποίησε στο ιστολόγιό του. Παρατίθενται επίσης και σχετικές σημειώσεις για την καλύτερη κατανόηση των δυο ερευνών, σε όσα αφορούν ιστορικά δεδομένα και την σχετική ορολογία, όπου αυτά παραλείπονται στα αρχικά κείμενα.
Α) Μιτοχονδριακό DNA από την Βυζαντινή Σαγαλασσό
Η μελέτη ανέλυσε 87 άτομα που ανασκαφήκαν από δυο διαφορετικά σημεία: 57 σκελετοί ανακτήθηκαν από λάκκους στον χώρο εντός ενός ρήγματος που δημιουργήθηκε από σεισμικά ερείπια τα οποία προκάλεσε ένα σεισμικό συμβάν στα τέλη του 6ου αιώνα, που ισοπέδωσε την περιοχή της «Χαμηλότερης Αγοράς», ενώ 28 άτομα βρέθηκαν σε γειτονικό νεκροταφείο, εφαπτόμενο με το Μαντείο του Κλάριου Απόλλωνα. Ο εφαπτόμενος αρχαιολογικός χώρος υπέδειξε ενταφιασμούς χαμηλού κοινωνικού υποβάθρου, που ακολουθούσαν την χριστιανική παράδοση. Όλοι οι τάφοι χρονολογήθηκαν μεταξύ 11ου-13ου αιώνα με την μέθοδο χρονολόγησης AMS (1) στο στοιχείο άνθρακα 14 των ανθρώπινων οστών και/ή από την αλληλουχία στρωματογραφιών που σχετίζεται με τη γενική ιστορική αναδόμηση της περιοχής. Οι έρευνες στο DNA, έγιναν σε περισσότερα από 169 οστέινα και οδοντικά δείγματα από τους 85 σκελετούς.
Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία να ερευνηθεί ο μεσαιωνικός Ελληνικός πληθυσμός της εποχής πριν από την Οθωμανική κατάκτηση. Δυστυχώς, οι ερευνητές δεν διέθεταν ένα σύγχρονο συγκρίσιμο δείγμα από τη δυτική Μικρά Ασία, αλλά έκαναν συγκρίσεις με ένα μεγάλο αριθμό πληθυσμών.
Τίποτε δεν μας εκπλήσσει πολύ εδώ, καθώς οι εγγύτερες γενετικές αποστάσεις φαίνεται να είναι γενικές με πληθυσμούς από την Ανατολία, τους Βαλκανικούς και τους Ιταλικούς. Υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες στο συμπληρωματικό υλικό από περιοχές με γνωστή Ελληνική/Ρωμαϊκή/Βυζαντινή ιστορική κληρονομιά.
Η στενή σχέση με τους σύγχρονους Τουρκικούς πληθυσμούς είναι σύμφωνη με τη σκέψη μιας μικρής μόνο Κεντροασιατικής συμβολής στον Τουρκικό πληθυσμό. Εντούτοις, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε στοιχεία μιτοχονδριακού DNA με προσοχή, καθώς το συμπληρωματικό υλικό αποκαλύπτει πως ποικιλία Τουρκικών δειγμάτων έχουν αρνητική ή μικρή απόσταση με ένα αριθμό διαφορετικών πληθυσμών.
Η σχέση με τους Ουκρανούς Τατάρους είναι η πιο ενδιαφέρουσα και οι συντάκτες της μελέτης κάνουν μια καλή δουλειά αποκαλύπτοντας τους πιο πιθανούς λόγους πίσω από αυτή:
Σαν πρόσθετο ζήτημα, πρέπει να σημειωθεί πως τα αποτελέσματά μας ανίχνευσαν μια γενετική συγγένεια με τους Τατάρους της Κριμαίας. Αυτή η συγγένεια πρέπει να εξεταστεί με προσοχή λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος (20 άτομα), και της απουσίας ιστορικών καταγραφών των αλληλεπιδράσεων μεταξύ αυτών των ανθρώπων και της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Ιστορικά, η Κριμαία αποικήθηκε κατά τον 7ο και 6ο αιώνα πΧ από Μιλήσιους, εξαιτίας της αυξανόμενης πίεσης των Λυδών και της απώλειας των εδαφών τους. Κατά τη διάρκεια του ύστερου 1ου αιώνα π.Χ. η Κριμαία έγινε τμήμα του Βασιλείου του Πόντου του Μιθριδάτη Στ’. (3)
Όλες οι αλληλουχίες που ανακαλύφθηκαν ανήκαν σε Δυτικό Ευρασιατικό μιτοχονδριακό DNA:
Όλες οι αλληλουχίες στη Σαργαλασσό εμπίπτουν σε ένα σύνολο απλοομάδων εντός των μακρο-απλοομάδων Ν (X, W και N1b) και R (R0a, H, V, HV, U, K, J και T) που είναι χαρακτηριστικές των Δυτικών Ευρασιατών. Καμία από τις αλληλουχίες δεν ανήκει στις Ανατολικές/Νότιες Ασιατικές μακρο-απλοομάδες Μ και τις υποσαχάριες απλοομάδες (L1, L2 και L3A).
Σας συστήνω ιδιαίτερα να ρίξετε μια ματιά στο εκτενές συμπληρωματικό υλικό του εγγράφου που είναι ανεκτίμητο για ένα μελετητή του μιτοχονδριακού DNA:
European Journal of Human Genetics doi:10.1038/ejhg.2010.230
Μιτοχονδριακή ανάλυση των Βυζαντινών πληθυσμών αποκαλύπτει τον διαφορικό αντίκτυπο σε πολλαπλά ιστορικά γεγονότα στην Νότια Μικρά Ασία.
Υπό τον Claudio Ottoni και λοιπών
Ο αρχαιολογικός χώρος της Σαλαγασσού βρίσκεται στη Νοτιοδυτική Τουρκία, στο δυτικό τμήμα της οροσειράς του Ταύρου. Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή βεβαιώνεται από τον 12η χιλιετία ΒΡ (5) μέχρι τον 13 αιώνα μΧ. Αναλύοντας την ποικιλία μιτοχονδριακού DNA των 85 σκελετών από τη Σαλαγασσό που χρονολογείται στον 11ο-13ο αιώνα μΧ, η μελέτη προσπαθεί να αναδομήσει την γενετική υπογραφή στην ευρύτερη αριστερή περιοχή της Ανατολίας από πολλούς πολιτισμούς, που διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλο κατά τους αιώνες μέχρι την μεσο-Βυζαντινή περίοδο (13ος αιώνας μΧ). Τα αυθεντικά δεδομένα από το αρχαίο DNA καθορίστηκαν από την περιοχή ελέγχου (6) και μερικά SNPs (7) της περιοχής κωδικοποίησης του μιτοχονδριακού DNA σε 53 άτομα. Συγκριτικές αναλύσεις μέχρι με 157 σύγχρονους πληθυσμούς μας επέτρεψαν να αναδομήσουμε την προέλευση των ανθρώπων της μεσο-Βυζαντινής περιόδου που ακόμα διαμένουν σε διασκορπισμένους οικισμούς στη Σαλαγασσό, και να ανιχνεύσουμε τη μητρική συμβολή (8) των πιθανών προγόνων τους. Με την ενσωμάτωση των γενετικών δεδομένων με τις ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες, είμαστε σε θέση να βεβαιώσουμε πως στη Σαλαγασσό μια σημαντική μητρική γενετική υπογραφή Βαλκάνιων/Ελληνικών πληθυσμών, όπως και αρχαίων Περσικών και πληθυσμών από την Ιταλική χερσόνησο. Κάποια συμβολή από Ανατολίτες ανιχνεύτηκε επίσης, ενώ καμία συμβολή από πληθυσμούς της Κεντρικής Ασίας δεν ήταν δυνατόν να εξακριβωθεί.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Φασματομετρία Μαζών μέσω Επιταχυντή –ΦΜΕ
Αγγλ. fst distances. Η σύντμηση της φράσης fixation index (δείκτης σταθεροποίησης) είναι fst.
Στο κείμενο που είναι γραμμένο στην Αγγλική, χρησιμοποιείται ευρέως η λέξη Ανατολία (Anatolia), που είναι το όνομα που αναγνωρίζεται διεθνώς για τη Μικρά Ασία. Στη μετάφραση για τη σωστότερη κατανόηση, αποδόθηκε ως Μικρά Ασία, ενώ διατηρήθηκε η ονομασία της απώτερης ανατολικής επαρχίας της Τουρκίας, της Ανατολίας. Η οποία στο κείμενο, αναφερόταν, πάλι όπως αναγνωρίζεται, σαν ανατολική Ανατολία (East Anatolia).
Ο Μέγας Μιθριδάτης Στ’, Ευπάτωρ Διόνυσος, ο ισχυρότερος Ελληνοπέρσης βασιλιάς του Ελληνιστικού Βασιλείου του Πόντου. Ήταν γιός της Λαοδίκης (κόρης του αυτοκράτορα των Σελευκιδών Αντίγονου του Επιφανούς) και του επίσης Ελληνοπέρση Μιθριδάτη Ε’, του οποίου η Περσική καταγωγή έφθανε μέχρι τον Μεγάλο Βασιλιά Δαρείο και τους στρατηγούς του Μεγάλου Αλέξανδρου. Θεωρήθηκε από τους Ρωμαίους ως ο «μεγαλύτερος εχθρός που είχαν αντιμετωπίσει» και η Αυτοκρατορία που δημιούργησε, ανταγωνίστηκε τη Ρώμη ευθέως με τρεις διαδοχικούς πολέμους. Εκπροσωπούσε την παλιά Ελληνιστική εποχή, που συγκρουόταν με τη επερχόμενη Ελληνορωμαϊκή. Εδαφικά ξεκίνησε από τις παράκτιες Ποντικές περιοχές. Στο απόγειό της, κατείχε ολόκληρη τη Μικρά Ασία πλην της Κιλικίας, το μεγαλύτερο μέρος της Μαύρης Θάλασσας βόρεια ως την Χερσόνησο του Ταύρου, δηλ την σημερινή Κριμαία, όπου κυριαρχούσαν Έλληνες Ίωνες άποικοι εναντίον των Σκύθων και τα παράλια της Αζοφικής, ανατολικά ως την αρχαία Κολχίδα, στη σημερινή Γεωργία, και δυτικά μέχρι την αρχαία Ελληνική αποικία της Μιλήτου, Οδησσό –τη σημερινή Βάρνα της Βουλγαρίας.
Before Present-BP. Πριν το Παρόν. Χρησιμοποιείται από επιστημονικούς κλάδους (αρχαιολογία, γεωλογία) για τη χρονολόγηση με άνθρακα 14 η οποία ξεκίνησε το 1950 και χρησιμοποιεί το έτος αυτό ως σημείο αναφοράς, όπως η καθημερινή χρονολόγηση το έτος γέννησης του Χριστού.
Περιοχή του μιτοχονδριακού γονιδιώματος που περιέχει μη κωδικοποιημένο DNA. Σχετίζεται με την ικανότητα αντοχής του ανθρώπου.
Single-Noucleotide Polymorphism (Μονο-Νουκλεοτιδικός Πολυμορφισμός). Είναι η υποκατάσταση μιας μόνο αζωτούχας βάσης στην ακολουθία του DNA. Η συχνότητά του είναι μία φορά ανά 1.000-2.000 νουκλεοτίδια και οδηγεί τον οργανισμό στην παραγωγή μιας ελάχιστα διαφορετικής πρωτεΐνης ή ενζύμου, πράγμα που κάποιες φορές, αλλά όχι πάντα, αλλάζει τη βιοχημεία ή το μεταβολισμό του ατόμου. Τα υπάρχοντα γενετικά τεστ βασίζονται σε SNP που έχουν εξεταστεί και ταυτοποιηθεί, αλλά δεν έχουν μεγάλη κλινική εγκυρότητα σε πολυγονιδιακές νόσους (διαβήτης, καρκίνος).
Μιτοχονδριακό DNA (mtDNA) είναι DNA που βρίσκεται στα μιτοχόνδρια κι όχι στον πυρήνα των κυττάρων. Κληρονομείται μόνο από τη μητέρα.
Β) Η Έλευση των Ελλήνων στην Προβηγκία και την Κορσική
Είμαι βέβαιος ότι θα έχω να πω πολλά για αυτή την γραπτή αναφορά αφού τη διάβασα προσεκτικά, αλλά, προς στιγμήν, θα θυμίσω στους αναγνώστες μου την καταχώριση του 2008, για την Επέκταση της E-V13 που εξηγείται με το πώς έθεσα ότι η E-V13 στην Ευρώπη αποδίδεται κατά ένα μεγάλο μέρος στον Ελληνικό αποικισμό.
Το γραπτό αυτό επίσης είναι συναρπαστικό καθώς συμπεριλαμβάνει δείγματα Ελλήνων από τις περιοχές της Σμύρνης και της Φώκαιας, το πρώτο, από όσο γνωρίζω τα δημοσιευμένα δείγματα Ελλήνων ανδρών από τη Μικρά Ασία. Παρόλα αυτά, βρίσκω, κάπως περίεργη τη χρήση των Μικρασιατών Ελλήνων (1) ως τους ενδεχόμενους προγόνους της αποίκησης στη Δυτική Μεσόγειο και τους Μικρασιάτες Τούρκους ως τους υποτιθέμενους αντιπρόσωπους του Νεολιθικού πληθυσμού. Ο ισχυρισμός ότι το ύστερο πληθυσμιακό στρώμα της Μικράς Ασίας (οι Τούρκοι) μπορεί να συνδεθεί με το παλιότερο (Μικρασιάτες Νεολιθικής εποχής) είναι αρκετά ύποπτος.
Οι συντάκτες της έκθεσης ισχυρίζονται:
Η μεγάλη συχνότητα απλοομάδων J2a-Page55 (τέως DYS413≤ 18) στη Σμύρνη είναι χαρακτηριστικά των μη-Ελλήνων Μικρασιατών.
Ο ισχυρισμός αυτός βασίζεται εξολοκλήρου στα περιορισμένα δείγματα Ελλήνων Βαλκάνιων. Μια επιθεώρηση περισσότερων Ελληνικών δειγμάτων δείχνει πως η DYS413 μικρότερο ή ίσο με 18, προκύπτει σε μεγαλύτερη συχνότητα και στην Κρήτη, αλλά επίσης και σε διάφορες ηπειρωτικές περιοχές (Σέρρες, Λάρισα, Πάτρα) που εκτείνονται σε όλη τη χώρα. Ως εκ τούτου, πιστεύω πως ο ισχυρισμός ότι η J2a-Page55 διαχωρίζει τους Έλληνες από τους μη-Έλληνες είναι πλαστή.
Οι συντάκτες αναφέρονται στην «Φοινικικό» αναφορά μελέτης:
Οι προηγούμενες γενετικές μελέτες του Υ-χρωμοσώματος του Φοινικικού αποικισμού έχουν καταδείξει ότι η συχνότητα εμφάνισης της απλοομάδας J2 ενισχύθηκε στις περιοχές που περιέχουν τις Φοινικικές αποικίες της Ιβηρίας και της Βορείου Αφρικής σε αντιδιαστολή με περιοχές που δεν περιέχουν Φοινικικές αποικίες. Έχω αποδώσει την αμείλικτη κριτική μου στην έκθεση, και η συγκεκριμένη συσχέτιση των «Φοινίκων» με την J2 (2).
Οι συντάκτες κάνουν μεγάλο θέμα την υποτιθέμενη σχέση της Φωκαίας με τους Ίωνες και της Σμύρνης με τους Ίωνες/Αιολείς. Όπως έχω αναφέρει και πριν είναι μεγάλο ζήτημα ότι οι δυο πόλεις δίπλα η μια στην άλλη, κατοικούνται από ανθρώπους που δεν έχουν καμιά Εθνική ή θρησκευτική διάκριση για περισσότερα από 2000 έτη (οι όποιες ταυτότητες των Ελληνικών φύλλων εξαφανίστηκαν σε αρχαίους καιρούς) κατόρθωσαν να διατηρήσουν, εντούτοις διακριτικές πηγές γονιδίων μεταξύ τους στο πέρασμα του χρόνου ώστε να μπορούν να επισημανθούν οι διακρίσεις των αρχαϊκών φύλλων.
Οι προαναφερθέντες σχολαστικοί επικριτές, παρόλα αυτά, δεν αποσπώνται από την τοποθέτηση της μελέτης. Επομένως, αξίζει να επαναληφθούν μερικά πράγματα στα οποία στηρίζεται αυτή η τοποθέτηση:
Έχουμε νέα δείγματα από Ελληνικό πληθυσμό στη Μικρά Ασία που δείχνουν ότι η συχνότητες της E-V13 πηγάζουν εντός της χερσαίας διαλογής της ηπειρωτικής Ελλάδας, και είναι υψηλότερες από ότι στους Τουρκικούς πληθυσμούς της Ανατολίας. Αυτό ανασκευάζει τη θεωρία ότι η E-V13 μπορεί να εισήλθε στον ηπειρωτικό Ελληνικό πληθυσμό πρόσφατα από τους Αλβανούς, Θράκες και άλλες παράξενες θεωρίες που υποστηρίζονται από μερικούς, καθώς αυτές δεν θα είχαν επηρεάσει ουσιαστικά τους Έλληνες της Δυτικής Μικράς Ασίας.
Πρέπει να σημειωθεί παρόλα αυτά, ότι οι συχνότητες της E-V13 ποικίλουν ουσιαστικά μεταξύ των Ελληνικών πληθυσμών. Αυτό φαίνεται να συμφωνεί με τη θεωρία μου για την «ηρωική» προέλευσή της στην Εποχή του Χαλκού, καθώς οι πιο πρόσφατες σειρές γενεών θεωρούνται να έχουν ανομοιογενείς συχνότητες στη συμβολή τους.
Τα ευρήματα στην Κορσική είναι σύμφωνα με την Ελληνική προέλευση της E-V13 γύρω από την αποικία της Αλαλίας (4,6% της Ανατολικής Κορσικής έναντι 1,6% στη Δυτική Κορσική).
Η απουσία της I-M423 στην Προβηγκία αποκλείει μια ουσιαστική συμβολή στον πληθυσμό της από Βαλκανικούς πληθυσμούς βορείως της Ελλάδος όπου η I-M423 φθάνει σε μεγαλύτερη συχνότητα.
Είναι ξεκάθαρο κατ’ εμέ ότι οι άνδρες που φέρουν την E-V13 στην Προβηγκία κατάγονται μερικώς από τους Έλληνες της αρχαϊκής περιόδου. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για άλλες (πχ η J-M92) που καθορίστηκαν (λανθασμένα κατά τη γνώμη μου) σε μη-Έλληνες Μικρασιάτες, αλλά εν τέλει, τα ευρήματα υποστηρίζουν την παραμονή της πηγής γονιδίων των Δυτικών Ελλήνων μεταξύ των σημερινών νότιων Γάλλων.
BMC Evolutionary Biology 2011, 11:69doi:10.1186/1471-2148-11-69
Η Έλευση των Ελλήνων στην Προβηγκία και την Κορσική:
Πρότυπα του Υ-χρωμοσώματος του αρχαϊκού Ελληνικού αποικισμού της Δυτικής Μεσογείου.
υπό του Roy J King και λοιπών
Περίληψη
Υπόβαθρο (προσωρινά)
Η διαδικασία της Ελληνικής αποίκισης της Κεντρικής και Δυτικής Μεσογείου κατά τις Αρχαϊκές και Κλασσικές Περιόδους δεν έχει μελετηθεί επαρκώς υπό την οπτική της γενετικής μελέτης των πληθυσμών. Για να ερευνήσουμε τη δημογραφία του Υ-χρωμοσώματος του Ελληνικού αποικισμού στη Δυτική Μεσόγειο, τα δεδομένα για το Υ-χρωμόσωμα αποτελούμενη από 29 YSNPs (3) και 37 YSTRs (4) συγκρίθηκαν με 51 άτομα από την Προβηγκία, 56 άτομα των οποίων η πατρική καταγωγή προέρχεται από τη Μικρασιατική Φωκαία, τον προγονικό λιμένα επιβίβασης ως τον 6ο αιώνα πΧ για τις Ελληνικές αποικίες της Μασσαλίας και Αλαλία (Αλερία, Κορσική).
Αποτελέσματα
Το 19% των Φωκαιών και το 12% των Σμυρναίων εκπροσώπων προήλθαν για την απλοομάδα E-V13, χαρακτηριστική της Ελληνικής και Βαλκανικής ενδοχώρας, ενώ το 4% των Προβήγκιων, 4,6% των Δυτικών Κορσικανικών και 1,6 των Ανατολικών Κορσικανικών δειγμάτων προήλθαν για την E-V13. Μια ανάλυση των μίξεων εκτιμά πως το 17% των Υ-χρωμοσωμάτων της Προβηγκίας μπορεί να αποδοθεί στον Ελληνικό αποικισμό. Χρησιμοποιώντας ενδεχόμενες Νεολιθικές Μικρασιατικές σειρές γενεών: J2a-dys445=6, G2a-M406 και J2a1b1-M92 τα στοιχεία προβλέπουν 0% Νεολιθική συμβολή στην Προβηγκία από τη Μικρά Ασία. Οι εκτιμήσεις του Ελληνικού αποικισμού έναντι της δημογραφίας των γηγενών Κελτο-Λίγυων προβλέπουν μια Ελληνική συμβολή με μέγιστη το 10%, εικάζοντας μια κυρίαρχη ελίτ Ελλήνων ανδρών που εισήλθε στον πληθυσμό της Προβηγκίας την Εποχή του Σιδήρου.
Συμπεράσματα
Με δεδομένη την προέλευση της αμπελουργίας στην Προβηγκίας να αποδίδεται στη Μασσαλία, αυτά τα αποτελέσματα προτείνουν πως η E-V13 μπορεί να ανιχνεύσει τον δημογραφικό και κοινωνικό-πολιτισμικό αντίκτυπο του Ελληνικού αποικισμού στην Μεσογειακή Ευρώπη, μια συμβολή που εμφανίζεται να είναι σημαντικά μεγαλύτερη από αυτή των πρωτοπόρων ενός Νεολιθικού αποικισμού.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Βλέπε σημείωση 3, μέρους Α.
Βλέπε σημείωση 7, μέρους Α. Πρόκειται για αντιστοιχία στο Υ-χρωμόσωμα.
Y-STR Short Tandem Repeat (Σύντομη Διαδοχική Επανάληψη). Πρόκειται για μια μικρή επανάληψη στο Υ-Χρωμόσωμα, το οποίο φέρουν μόνο άρρενα άτομα. Το φαινόμενο αυτό χρησιμοποιείται πολύ συχνά από την εγκληματολογία, τις εξετάσεις πατρότητας και τη γενεαλογική εξέταση του DNA.
xryshaygh
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου