Το πραξικόπημα των δημοσκοπήσεων

Όπως το έχει θέσει εύστοχα ο παλαιός Βρετανός πρωθυπουργός Βενιαμίν Ντισραέλι: «Υπάρχουν 3 ειδών ψεύδη: τα ψέμματα, τα χοντρά ψέμματα και η στατιστική».
Κόμματα και πολιτικοί εκδοτικά συγκροτήματα, τηλεοπτικοί σταθμοί, αλλά και πλήθος εταιρειών που στηρίζουν την επιβίωσή τους στην ελεύθερη αγορά, παραγγέλλουν συχνά δημοσκοπήσεις, προσπαθώντας να επηρεάσουν τον ψηφοφόρο-καταναλωτή. Ο πολιτικός σύμβουλος Ρότζερ Άιλ κάποτε ευφυολόγησε λέγοντας: «Όταν πεθάνω θέλω να ξαναγυρίσω με πραγματική εξουσία. Θέλω να ξανάρθω ως μέλος μιας ομάδας δημοσκοπήσεων.» Μόνο στην Ευρώπη επενδύονται 8 δις. ευρώ ετησίως, για να σκιαγραφηθούν οι σκέψεις και οι προθέσεις των πολιτών.

Το 2006, σε συνέδριο με θέμα Δημοσκοπήσεις και Στατιστική, που πραγματοποίησε στην Κω το Ε.Σ.Ι. (Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο) ειδικοί επιστήμονες εξέθεσαν τις ανησυχίες τους σχετικά με τις «θολές» διαδικασίες υπό τις οποίες διενεργούνται πολλές δημοσκοπήσεις και τα συμφέροντα που εξυπηρετούν.

Ο Κωνσταντίνος Μπάσιος, υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρει στο άρθρο του «Η πολιτική δημοσκόπηση ως ένα ακόμα σύμπτωμα ιδιαίτερης πολιτικής παθογένειας (www.greekelections.com/gpj/articles/2004/ac04.asp?state=elections,09/02/04) τα σημεία εκείνα που συχνά παραβλέπονται ή αποσιωπούνται:

α) Ποιος είναι αυτός που καθορίζει ότι ένα συγκεκριμένο κι όχι κάποιο άλλο θέμα χρήζει σφυγμομέτρησης;
β) Πώς διατυπώνονται τα ερωτήματα, σε ποια πράγματα δίδεται έμφαση και με ποια σειρά υποβάλλονται σε αυτούς που παίρνουν μέρος στη σφυγμομέτρηση;
γ) πόσα πρόσωπα απαρτίζουν το δείγμα και με ποια κριτήρια επιλέγονται αυτά τα πρόσωπα;

Ως προς τις πολιτικές δημοσκοπήσεις, το εκλογικό σώμα μαθαίνει μόνο για τις δημόσιες και όχι για τις μυστικές. Επομένως, το επίμαχο σημείο είναι: γιατί κάποιος με πληροφορεί για ένα θέμα για το οποίο εγώ δεν έχω ενδιαφερθεί; Προφανώς γιατί λέγοντάς μου ό,τι εκείνος θέλει, διαμορφώνει μια «βολική» για εκείνον πραγματικότητα.

Η «έρευνα αγοράς» αποτελεί άλλο ένα παγκόσμιο ολιγοπώλιο στα χέρια των επικυριάρχων. Τέσσερις εταιρείες ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα της παγκόσμιας αγοράς, χρησιμοποιώντας πληθώρα επωνυμιών: οι WPPGroup, McCann Ericsson, TNS και Thomson Corporation. Οι 4 αυτές αγγλοσαξονικές εταιρείες υπολογίζεται ότι ελέγχουν περί το 90% της ελληνικής αγοράς, συγκεντρώνοντας όγκο και ποιότητα πληροφοριών και αναλύσεων, ανά έτος, μεγαλύτερα από οποιαδήποτε κρατική υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένης και της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας!