Η Ίδη της Φρυγίας εθεωρείτο μέρος ιερόν, γιατί εδώ διατριβούσε η μητέρα των θεών, Ρέα. Είχε ιδιαίτερο ναό επί του όρους, γι’ αυτό και εκαλείτο και Ιδαία. Αλλά και άλλα πολλά «μαγικά» συνέβησαν στο ιερό των Ελλήνων αυτό όρος της Φρυγίας.
Στην Ίδη, οι τοπικοί δαίμονες ονομάσθηκαν Ιδηίδες ή Ιδαίοι Δάκτυλοι. Τι σημαίνει όμως «Δάκτυλοι»; Σημαίνει αυτοί που δρουν (εκ του «δράκτυλοι», «από του δράσαι»), αυτοί που είναι δεκτικοί (< δέκτιλοι, «δεκτικοί των διδομένων») και αυτοί που δεικνύουν, δηλ. οι πρωτοπόροι (< δείκτυλοι «από του δι’ αυτών γίνεσθαι την δείξιν» – βλ. σχ. Ετυμολ. Ωρίων Γραμμ.).
Οι Ιδαίοι Δάκτυλοι ήσαν γίγαντες και έγιναν ακόλουθοι της Ρέας (και κατόπιν της Κυβέλης). Άλλωστε ήταν μαγικός ο τρόπος που γεννήθηκαν: Κατά μια παράδοση, η Ρέα ή ο Ζευς εκέλευσε τις ίδιες τις τροφούς τους, να πάρουν και να ρίξουν πίσω από το νεογέννητο σκόνη, από το ιερό χώμα, όπου θα γεννούσε η Μεγάλη Θεά. Από την σκόνη αυτή γεννήθηκαν οι Ιδαίοι Δάκτυλοι (βλ. σχ. Απολλ. «Αργοναυτικά»).
Η Κυβέλη τους εδίδαξε την εξόρυξη των μετάλλων, αλλά και την τήξη και κατεργασία του σιδήρου, δια του πυρός. Έτσι, έκτοτε ησχολούντο με την μεταλλουργία και την μαγεία. Στην μαγεία ανάγεται και η εφεύρεσις της μουσικής της λύρας, η οποία απεδίδετο σε αυτούς – επειδή τότε στην μαγεία συμπεριλαμβάνετο και η μουσική με την δύναμή της. (Η μουσική εθεωρείτο μαγεία έως και τον Μεσαίωνα). Αλλά και του δακτυλικού ρυθμού, που φέρει τ’ όνομά τους (στην μουσική, την ποίηση και τον χορό), αλλά και των «μαγικών τύπων της Εφέσου». Ησχολούντο επίσης και με την δακτυλιομαντεία, ένα είδος μαντείας με όργανο ένα μαγικό δακτυλίδι. Ο μάντης κρατούσε ένα δακτυλίδι, δεμένο από μια κλωστή και το άφηνε να κάνει κυκλική κίνηση πάνω από έναν κυκλικό πίνακα, όπου ήσαν σημειωμένα τα γράμματα του αλφαβήτου. Το δακτυλίδι σταματούσε πάνω από ένα γράμμα κάθε φορά φυσικά. Ο μάντης συνέθετε αυτά τα γράμματα και έδινε απάντηση σ’ εκείνον που ρωτούσε.
Οι Ιδαίοι Δάκτυλοι επέρασαν με τον Μύγδονα στην Ευρώπη. Επανήλθαν στην Σαμοθράκη – την γη τους πατρός τους. Οι γόητες και επιτήδειοι στις επωδούς, τις τελετές και τα μυστήρια Ιδαίοι Δάκτυλοι διέτριψαν στην Σαμοθράκη, όπου εξέπληξαν – όχι μετρίως – τους εγχωρίους κατοίκους και κάποιο χρονικό διάστημα και τον Ορφέα – φύσει διάφορος προς την ποίησή τους και την μελωδία τους, έγινε μαθητής τους και έπειτα πρώτος αυτός στους Έλληνες εδίδαξε τις τελετές και τα μυστήρια» – βλ. σχ Διόδωρος Σικ. V,64,4, Έφορος (FGrHist. 70 F 104 II 68), Ορφικά (“Testimonia” Fragm.15). Άλλωστε έως τα πρόσφατα χρόνια, οι γυναίκες της Σαμοθράκης εφημίζοντο ότι ξέρουν μαγεία και μαντεία, κληρονομικά από τον Ορφέα και τους Ιδαίους.
Από Φρυγία-Σαμοθράκη οι Ιδαίοι «επήγαν» στο όρος Ίδη της Κρήτης, του οποίου έγιναν οι πρώτοι κάτοικοι. Εκεί έσμιξαν με τους Κουρήτες και τους Κορύβαντες, κυρίως λόγω της κοινής λατρείας τους, της Ρέας, και ανέθρεψαν τον Δία. Ιδαίοι και Κορύβαντες ήσαν «πεπτωκότα πνεύματα» (άγγελοι), «καταδικασθέντα και φυλακισθέντα σε κορμιά ανθρώπων» (βλ. σχ. Πλούταρχος).
Ο «ιδαίος δάκτυλος»
Ας δούμε όμως τι ήταν ο αρχαίος μαγικός «ιδαίος δάκτυλος». Δεν ήταν τίποτ’ άλλο, από ένα σίδερο, ένα δακτυλίδι, ισχυρά μαγνητισμένο, το οποίο χρησιμοποιείτο στους ναούς τους, από ειδικούς ιερείς-ιατρούς, τους «ιδαίους ιατρούς», για θεραπευτικούς σκοπούς. Η Μεγάλη Μητέρα άλλωστε ελατρεύετο σε συγκεκριμένους βράχους (προφανώς μαγνήτες ή μαγνητισμένους), οι οποίοι είχαν προξενήσει το ενδιαφέρον των αρχαίων και επ’ αυτών μαγνήτιζαν διάφορα σιδερά ιερά αντικείμενα. (Παλαιά έλεγαν ότι ίσως για πρώτη φορά ο μαγνήτης να εμφανίσθηκε στην Σαμοθράκη). Επειδή η θεραπεία αυτή έκανε… θαύματα, έλεγαν πως ο «ιδαίος δάκτυλος» κατέχει μαγικές δυνάμεις. Μαγνητισμένα δακτυλίδια φορούσαν οι μεγάλοι μύστες, σε ορισμένες τελετές. Τέλος, από τα αρχαία χρόνια ήσαν γνωστοί οι σιδηροί κρίκοι της Σαμοθράκης (samothracia ferrea), προϊόν της αρχαίας σαμοθρακίτικης μεταλλοβιοτεχνίας, οι οποίοι εκοσμούντο με χρυσό εν είδει κοσμημάτων. Τέτοια δακτυλίδια ευρέθησαν στις ανασκαφές της Σαμοθράκης. Στην μαγική δύναμη του δακτυλιδιού επίστευαν έως τον Μεσαίωνα.
Έκτοτε, η Ιατρική αναπτύχθηκε, πέρασε από την μαγεία στην επιστήμη, και οι αρχαίοι μας πρόγονοι, ως σοφοί που ήταν, χρησιμοποίησαν τις γνώσεις των παλαιοτέρων. Έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τον μαγνητισμό. Τον χρησιμοποίησαν και στην Ιατρική. Με αυτόν θεράπευαν παθήσεις των ματιών, εγκαύματα, πόνους αρθρίτιδος, πόνους τραυμάτων, φλεγμονές οστών, του μυικού́ συστήματος, οσφυαλγίες, κατάγματα, διαστρέμματα, δερματοπάθειες, ενώ με μαγνήτες πετύχαιναν μετατραυματικές και μετεγχειρητικές αποθεραπείες, κ.ά. Χαρακτηριστικά, η Ελληνίδα βασίλισσα της Αιγύπτου, η μακεδονικής καταγωγής όμορφη Kλεοπάτρα φορούσε στο μέτωπό της ένα κόσμημα από φυσικό μαγνήτη, για να καταπολεμά τους πονοκεφάλους και τα συμπτώματα της γήρανσης.
Ο σοφός Μ. Ψελλός (11ος αι., έργον «Περί λίθων δυνάμεων») γράφει πως «ο ιδαίος δάκτυλος θεωρείται ως ο δικαιότερος λίθος γιατί τελειοποιεί τις δίκαιες μίξεις, ενώ φθείρει όσες είναι παράνομες και αθέμιτες». Και πως ο μαγνήτης εάν αναλυθεί στο γάλα «οξυδορκίαν ποιεί και μελαγχολίαν ιάται». (Ακόμη σήμερα, η «διακρανιακή μαγνητική διέγερση» – TMS – χρησιμοποιείται σήμερα πειραματικά για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης!).
Για περισσότερα: Γ. Λεκάκη «Σαμοθράκη- Ιερά Νήσος», εκδ. «Ερωδιός», 2006.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου