Η γεωστρατηγική δύναμη της Ελλάδος

Η Ελλάς αποτελεί τυπική περίπτωση χερσονησιωτικού και νησιωτικού κράτους, παρακτίου κράτους (Littoral / Coastal State) και ναυτικού έθνους (Maritime Nation). Διαθέτει εκτεταμένες ακτογραμμές, αρχιπέλαγος, διεθνώς δραστηριοποιούμενο εμπορικό στόλο –και ανάλογο status διεθνούς συγκοινωνιακού κόμβου και κέντρου υπηρεσιών– καθώς και ισχυρό και υπολογίσιμο πολεμικό στόλο. Όπως το διατύπωσε ο Ιωάννης Μεταξάς, «η Ελλάς δεν είναι ξηρά περιβρεχομένη εκ τριών πλευρών υπό θαλάσσης, αλλ’ είναι θάλασσα, με διεσπαρμένες νήσους εντός της, περιβαλλομένη μερικώς υπό ξηράς». Στην περίπτωσή της ισχύει δε καθ’ ολοκληρίαν η συμβουλή του κορυφαίου θεωρητικού της Ναυτικής Ισχύος και Στρατηγικής, Ναυάρχου Alfred Thayer Mahan, ότι «νησιωτικά ή χερσονησιωτικά κράτη πρέπει κατ’ ανάγκην να είναι ισχυρά κατά θάλασσαν (…) δεδομένου ότι διά παν κράτος με ακτές, η θάλασσα είναι σύνορον και η εθνική ισχύς θα καθορισθεί κατά μέγα μέρος από τον τρόπον, κατά τον οποίον θα επεκτείνει το σύνορον τούτο».

Γράφει ο Ηλίας Ηλιόπουλος*


Πράγματι, η Ελλάς δεν αποτελείται μόνον από το ηπειρωτικό τμήμα της Χερσονήσου του Αίμου αλλά και από ένα σύνολο 6.000 περίπου νήσων και παντός μεγέθους νησαίων εδαφών. Συγκαταλέγεται στις χώρες με το μεγαλύτερο μήκος ακτογραμμής (10η κατά σειράν παγκοσμίως) – μεγαλύτερο, φερ’ ειπείν, μιας άλλης χώρας - χερσονήσου, όπως η Ιταλία, ή ενός τυπικώς νησιωτικού κράτους, όπως η Μ. Βρετανία. Η Ελλάς είναι κυριολεκτικώς «κράτος όρμων και λιμένων», κατά την εύστοχη επισήμανση Βρετανού παρατηρητή του 1938 [1]. Ο Ελληνικός Χώρος αποτελεί το σημείο διασταυρώσεως τριών ηπείρων: Ευρώπης – Ασίας - Αφρικής. Δεσπόζει της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, καλύπτοντας τόσον αυτήν, από Δυσμών, όσον και τη συντομώτερη θαλάσσια γραμμή συγκοινωνιών της Δυτικής Ευρώπης, η οποία, διά της Διώρυγος του Σουέζ, καταλήγει στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό. Θεωρουμένη υπό το πρίσμα της γεωστρατηγικής αναλύσεως των Ναυτικών Δυνάμεων, διαχρονικώς, η Ελλάς είναι κατ’ εξοχήν τμήμα του «Δακτυλίου», της «Περιμετρικής Ζώνης» (Rimland), πέριξ της «Καρδιάς» (Heartland) της συμπαγούς Χερσαίας/ Ηπειρωτικής Ευρασιατικής μάζας – της καλουμένης και «Παγκοσμίου Νήσου» (World Island). Εν προκειμένω δε, άξια μνείας είναι η επισήμανση του πατρός της Κλασσικής Αγγλοσαξονικής Γεωπολιτικής Σχολής, Sir Halford Mackinder, ότι «η κατάκτησις της Ελλάδος υπό μιας Μεγάλης Χερσαίας Δυνάμεως θα δώσει πιθανότατα εις αυτήν την Δύναμιν την δυνατότητα ελέγχου ολοκλήρου της Παγκοσμίου Νήσου».

Η Γεωστρατηγική Αξία του Ελληνικού Χώρου

Σε Ηπειρωτικές / Ευρασιατικές Δυνάμεις ενεργούσες από Βορρά (από των πεδιάδων της Μεσευρώπης ή της Ουκρανίας) με σκοπό να απειλήσουν τις συγκοινωνίες της Μεσογείου και να επικοινωνήσουν προς Νότον, διά των κλειστών θαλασσών Αδριατικής - Ευξείνου, ο Χερσαίος, Θαλάσσιος και Εναέριος Χώρος της Ελληνικής Χερσονήσου:

– Προσφέρει τη δυνατότητα διανοίξεως των προαναφερθεισών θαλασσών. – Παρέχει το τακτικόν πλεονέκτημα της υπερκεράσεως εκ Δυσμών των Στενών, καθ’ όσον ο Ελληνικός Χώρος επιτρέπει ελιγμόν και αποφυγήν μετωπικής επιθέσεως εναντίον των Στενών. Μία μετωπική επίθεση κατά του εγγύς Χώρου των Στενών είναι λίαν τρωτή στα όπλα του αμυνομένου, συμβατικά και μαζικής καταστροφής, απαιτεί δε οπωσδήποτε ειδικές επιχειρήσεις και συγκέντρωση δυνάμεων σε πολύ περιορισμένο χώρο.

– Παρέχει βάσεις και ανοίγει προσβάσεις για την Κυριαρχία της Θαλάσσης επί της Ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου καθώς και ελευθερία ενεργείας για μεταγενέστερες επιχειρήσεις προς Μέσην Ανατολήν και Β. Αφρικήν.

Σε Ναυτικές Δυνάμεις ενεργούσες από Νότου (από θαλάσσης) ο Χερσαίος, Θαλάσσιος και Εναέριος Χώρος της Ελληνικής Χερσονήσου:

– Εξασφαλίζει το δεξιό πλευρό των Δυνάμεων της Θαλάσσης.

– Ταυτοχρόνως αποτελεί πλευρική Απειλή κατά των Ηπειρωτικών Δυνάμεων, οι οποίες ενεργούν στη Μεσευρώπη.

Σε Ναυτική ή Ηπειρωτική Δύναμη, αναλόγως της περιστάσεως, ο Ελληνικός Χώρος παρέχει τη δυνατότητα καλύψεως ή προσβολής από Δυσμών του Χώρου της Τουρκίας, συμβάλλοντας ουσιωδώς στην άμυνα ή στην υπονόμευση της αμύνης των Στενών δια συνδυασμένης ενεργείας εκ της περιοχής της Θράκης και του νησιωτικού συμπλέγματος του Αιγαίου. Συναφώς, ελέγχει την οδό ανεφοδιασμού της Τουρκίας και την συνδέει με την Ιταλική Χερσόνησο. Η Νότιος Στρατηγική Αρτηρία του Μείζονος Ευρωπαϊκού Χώρου, η οποία άρχεται εκ μιας ζωτικής περιοχής της Ν.Α. Ρωσίας, δύναται να διοχετεύσει δυνάμεις κατά μήκος δύο Στρατηγικών Αξόνων προς άλλες ζωτικές περιοχές. Ένας Άξων οδηγεί στα Στενά και τον μετ’ αυτών άρρηκτος συνδεδεμένο Ελληνικό Χώρο και ο έτερος προς την Μ. Ανατολή

Πηγή