Καστοριάς Σεραφείμ:"Ας αφήσουμε τα κλειδιά της πατρίδος μας στην Παναγία"

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Εγκωμιάζοντας, αδελφοί μου αγαπητοί, ο χαριτώνυμος Ιωάννης ο Δαμασκηνός «την πόλιν του αοράτου και απεριγράπτου Θεού», την Υπεραγία Θεοτόκο, που με αληθινό και υπερφυσικό τρόπο εχώρεσε απερίγραπτα στην πανάχραντη γαστέρα της τον υπερούσιο Λόγο και Θεό, αναφέρει τα εξής συγκινητικά: «Άνοιξέ μας, Λόγε του Θεού, το βραδύγλωσσο στόμα. Δος μας, καθώς ανοίγουν τα χείλη, λόγια γεμάτα χάρη. Χάρισέ μας την χάρη του Αγίου Πνεύματος ... για να μπορέσουμε κι εμείς οι ισχνόφωνοι αμυδρά να μιλήσουμε για τα μεγαλεία της φιλτάτης Σου μητρός ... Η γέννησή της στάθηκε παράδοξος. Ο τρόπος που γέννησε υπερφυσικός, υπέρλογος και σωστικός για τον κόσμο. Η κοίμησή της ένδοξη και αληθινά ιερή και πανεύφημη»1.


Και το λέγει αυτό ο θεοφόρος Δαμασκηνός, γιατί, όταν πρόκειται να πλησιάσει κανείς «τον βασιλικόν θρόνον», που είναι η Θεοτόκος, «τον οποίον κυκλώνουν οι Άγγελοι βλέποντας να κάθεται εκεί ο Κύριος και Δημιουργός τους»2, πολύ δε περισσότερο να μιλήσει γι αὐτήν, θα πρέπει να καθαρεύει τον νουν και την καρδίαν και να έχει συγχρόνως έμπνευση, φωτισμό και πνευματική εμπειρία. Διότι η Παναγία είναι η «νοητή Εδέμ», ιερώτερη και θεϊκότερη από την παλαιά3.

Αυτήν προεικόνισε η βάτος και οι θεόγραφες πλάκες του Μωυσέως.

Από αυτήν προήλθε η «φλόγα της Θεότητος, ο του Πατρός όρος και λόγος, το γλυκύτατο και ουράνιο μάννα, το όνομα το ανώνυμο, που είναι πάνω από όλα τα ονόματα, το ανέσπερο και απρόσιτο φως, ο Άρτος της ζωής, ο αγεώργητος καρπός», δηλαδή ο Χριστός, που βλάστησε στα πανάχραντα σπλάχνα της, προκειμένου να σώσει το ανθρώπινο γένος4.

Χαρίστε μου, λοιπόν, αδελφοί μου αγαπητοί, για λίγο σήμερα την προσοχή σας για να μεταφέρω στην αγάπη σας ένα φοβερό λόγο του Οσίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, γιατί τιμούμε και μακαρίζουμε το πρόσωπο της Παναγίας. Είναι για μας, ως μητέρα του Θεού ημών,

«ευλογίας πηγή και πάντων των αγαθών υπάρχει ανάβλυσις».5

Και πρώτον. «Ευλογίας πηγή».

Κατέχει η Θεοτόκος κεντρική θέση στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας για την σωτηρία του κόσμου. Είναι ο έμψυχος χώρος, «η παστάς η αμόλυντος»6, κατά την έκφραση του ιερού υμνογράφου, όπου έγινε η ένωσις των δύο φύσεων, της θείας και της ανθρώπινης και ενώθηκε Θεός και άνθρωπος. Έτσι, ο μυστικός αυτός τόπος, στον οποίο τελέσθηκε το μέγα μυστήριο αυτής της παραδόξου ενώσεως, το άβατο του θεομητορικού σκηνώματος, τα άγια των αγίων της νέας σκηνής του Θεού, απέκτησε νέες διαστάσεις. Η παρθενική της μήτρα έγινε θρόνος Θεού και η γαστέρα της παλάτι ευρυχωρώτερο από τον ουρανό και το πιο κατάλληλο για να κατοικήσει εκεί ο κύριος του ουρανού και της γης7.

Δεν προσέφερε κάτι μικρό, αλλά μέγιστο και σπουδαίο. Δάνεισε τον ίδιο της τον εαυτό στον Θεό. Χάρη σ αὐτήν την ένωση και οι Άγγελοι και οι άνθρωποι αξιώνονται να δουν το πρόσωπο του Θεού. Γι αὐτό και ο μαθητής της αγάπης θα μας υπενθυμίσει χαρακτηριστικά: «Και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός»8. Έτσι έγινε η απαρχή του πνευματικού γάμου, ώστε να έχει ο καθένας μας την δυνατότητα να φιλοξενεί τον Χριστό στον χώρο της καρδιάς του, να ενώνεται μαζί Του μέσα στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και να γίνεται νύμφη Χριστού αλλά και μητέρα Θεού. Να πως περιγράφει αυτή την πνευματική κατάσταση ο μέγας Ομολογητής της πίστεώς μας ο Άγιος Μάξιμος: «Ο Χριστός, που γεννήθηκε μία φορά κατά σάρκα (από την Παναγία), γεννιέται από τότε συνεχώς κατά πνεύμα ἀπό αγάπη προς τον καθένα που είναι πρόθυμος να Τον δεχθεί• γίνεται βρέφος και μορφοποιείται μέσα σ αὐτόν με τις αρετές»9.

Δεύτερον. «Αύτη ευλογίας πηγή και πάντων των αγαθών η ανάβλυσις».

Η Παναγία είναι πηγή κάθε ευλογίας. Από αυτήν προέρχονται και αναβλύζουν όλα τα αγαθά. Και, ενώ η πρώτη Εύα με το πνεύμα της παρακοής εισάγει τον θάνατο και την φθορά, η Δευτέρα Εύα, η Θεοτόκος, με την υπακοή της στο θέλημα του Θεού και με τον ευλογημένο καρπό της κοιλίας της γεμίζει τον κόσμο με ουράνιες δωρεές και ευλογίες. Σκορπίζει με απλοχεριά την χάρη του Θεού. Γεμίζει τις καρδιές των ανθρώπων με την ειρήνη την υπερέχουσα πάντα νουν. Προσφέρει ως δώρο την χαρά και την πνευματική ευφροσύνη. Ανοίγει τον δρόμο για τους φίλους του Υιού της και τα δικά της παιδιά για την ατέρμονη Βασιλεία των Ουρανών.

Η θερμή της πρεσβεία γίνεται τείχος απροσμάχητο γι αὐτόν που με εμπιστοσύνη καταφεύγει στα μητρικά της σπλάχνα, γαλήνη στην ζάλη των πειρασμών και στις τρικυμίες στην μέλαινα και ζοφώδη θάλασσα της παρούσης ζωής, παραμυθία στις θλίψεις, ιατρός τάχιστος στις ασθένειες, σκέπη και προστασία του κόσμου και σωτηρία «των εις αυτήν καταφευγόντων εκ πίστεως».

«Πρόμαχον» και «αγαθήν κυβερνήτιν» την ονομάζει ο Άγιος Ιωσήφ ο Υμνογράφος10.

«Ετοίμην βοήθειαν, φρουρόν και αντίληψιν, καταφύγιον και προστάτιν άμαχον» την χαρακτηρίζει ο Άγιος Ιωάννης Επίσκοπος Ευχαΐτων11.

Σ αὐτήν καταφεύγει ο πολύπαθος Ιερός Φώτιος και ικετευτικά την παρακαλεί: «Ω Παρθένε Δέσποινα σεμνή ... έκτεινον την σην δεξιάν την άχραντον ... αντιλαβού μου, σκέπουσα και φρουρούσα με»12.

Αυτήν θρηνητικά μελωδεί ο Θαυματουργός Άγιος Νεκτάριος στο περίφημο Θεοτοκάριό του: «Δέσποινά μου Θεοτόκε, η ελπίς και η ισχύς μου, η θερμή μου προστασία, σκέπη και καταφυγή μου, τα τραύματά μου ίασαι»13.

«Παναΐα μ’» έλεγε η Οσία Σοφία και από τα μάτια της έτρεχαν πύρινα δάκρυα αγάπης και ευλαβείας στο σεπτό πρόσωπό της.

«Παναγία μου» ήταν η τελευταία λέξη μέσα σε αφόρητους πόνους από την ασθένεια του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, σφραγίζοντας έτσι με το όνομά της ολόκληρη την πολυκύμαντη ζωή του.

Σ αὐτήν καταφεύγουμε κι εμείς σήμερα στον καύσωνα αυτόν της αμαρτίας και της αποστασίας που κατακλύζει την εποχή μας και ιδιαιτέρως την πατρίδα μας. Άλλωστε δεν έχουμε και άλλη επιλογή πέρα από τον Θεό και την προστασία και την βοήθεια της Παναγίας. Ο ιερός υμνογράφος στον Παρακλητικό Κανόνα είναι αποκαλυπτικός: «Και που λοιπόν άλλην ευρήσω αντίληψιν; Που προσφύγω; Που δε και σωθήσομαι; Τίνα θερμήν έξω βοηθόν;».

Καταφεύγουμε σ αὐτήν που πόνεσε και έγινε τραυματίας του θείου Νυμφίου της, που γεύθηκε την ρομφαία του Συμεών και την οξεία οδύνη, όταν είδε προσηλωμένο στο ξύλο του Σταυρού τον Υιό της.

Ακουμπάμε σ αὐτήν, σύμφωνα με την σώζουσα Παράδοση του Γένους μας, με τις υποθήκες και τις προτροπές των Αγίων μας, πιάνοντας το χέρι της, για να μας οδηγήσει ως Οδηγήτρια στην Βασιλεία των Ουρανών και να μεσιτεύσει για την σωτηρία μας εν τη ημέρα της Κρίσεως.

Και όπως τόσες φορές ποικιλοτρόπως ευεργέτησε το Γένος μας ως:

υπέρμαχος Στρατηγός στα βυζαντινά χρόνια,

φοβερά προστασία και ελευθερώτρια στην σκλαβιά και στην τυραννία,

σκέπη ολόφωτη στην εποποιΐα του 1940,

έτσι και τώρα, θα βρίσκεται δίπλα μας και σε κάθε στιγμή της ζωής μας γοργοϋπήκοος και αρωγός, αναμένοντας την επιστροφή μας στον Υιό της και την προσφορά της μετανοίας μας, για να μας οδηγήσει και πάλι σε νέα θαύματα στης ειρήνης τον καιρό.

Αδελφοί μου αγαπητοί,

Τα κλειδιά της πατρίδος μας ας τα αφήσουμε στα χέρια της Παναγίας, όπως έκαναν κάποτε οι πρόγονοί μας. Γιατί, ο,τι φυλάει εκείνη είναι καλά φυλαγμένο. Μόνο αν ξαναβρούμε τον θησαυρό της πίστεως και εμπιστευθούμε την ζωή μας στα στοργικά χέρια της Παναγίας, θα έχουμε την ανατολή μιας καλύτερης ημέρας, αφού ο αγώνας και η προσπάθειά μας θα καρποφορεί κάτω από την ανύστακτη δική της φροντίδα.

Κουράγιο, αδελφοί μου αγαπητοί.

Υπομονή, παιδιά μου αγαπητά.

Η Παναγία είναι μαζί μας, και σήμερα και αύριο και πάντοτε.

1 Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Εγκώμιον εις την πάνσεπτον Κοίμησιν της Θεομήτορος Α , Η Θεοτόκος, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1990, σελ.107.

2 ο.π. σελ. 123.

3 ο.π. σελ. 125.

4 Αυτόθι.

5 Του Ιδίου, Εγκώμιον εις την πάνσεπτον Κοίμησιν της Θεομήτορος Β , ενθ ἀνωτ., σελ.162.

6 Κανών Ακαθίστου Ύμνου.

7 Επισκόπου Αχελώου κ. Ευθυμίου Στυλίου , Η Πρώτη – Θεομητορικό Ημερολόγιο, εκδ. Σήμαντρο, Αθήνα 1987, σελ. 203.

8 Ιω. 1,14.

9 Αγίου Μαξιμου του Ομολογητού, Κεφάλαια Διάφορα Θεολογικά τε και Οικονομικά-Και περι αρετής και κακίας, P.G. 90,1181.

10 Αγίου Ιωσήφ του Υμνογράφου, Κανών εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον, ωδή γ , Θεοτοκάριον, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, Θεσσ/κη 2006, σελ. 18.

11 Αγίου Ιωάννου Επισκόπου Ευχαΐτων, Κανών εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον, ωδή ε , Θεοτοκάριον, ενθ ἀνωτ. σελ. 25.

12 Μεγ. Φωτίου Πατριάρχου Κων/λεως, Κανών εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον, ωδή η , Θεοτοκάριον, ενθ ἀνωτ. σελ. 33.

13 Από το Θεοτοκάριο του Αγίου Νεκταρίου, περ. ΔΡΑΣΙΣ, Νοέμβριος 2006, σελ. 340.

Από Μητρόπολη
Πηγή