Στὴν περιοχὴ Περιστερίου – Μοριχόβου, κατὰ τὴν διάρκεια τοὺ 1906, ἐκτὸς τῶν ὑπολοίπων ἑλληνικῶν σωμάτων ἔδρασαν καὶ τὰ μικρὰ σώματα τοῦ Ὄθωνος Ἔσλιν, τοῦ Γιώτα, τοῦ Γερογιάννη, τοῦ Παύλου Ρακοβίτη, τοῦ Γεωργίου Σκαλίδη, τοῦ Εὐαγγέλου Νικολούδη, τοῦ Παναγιώτη Φιωτάκη, τοῦ Ἰωάννη Καραβίτη καὶ τοῦ Παντελῆ Καρασεβδᾶ.
Τοὺς νεαροὺς Κρητικοὺς ὁπλαρχηγοὺς Σκαλίδη καὶ Νικολούδη, λόγῳ ἀπειθαρχίας, τὸ Κέντρο τοὺς ἀποκήρυξε καὶ τοὺς ἔκοψε τὸ φτωχικό τους ἐπίδομα ( ἕνα εἰκοσάφραγκο τὸ μῆνα γιὰ τροφή, τσιγάρο, πιοτό, καφέ, πλυντικὰ κ.λ.π.). Τοὺς ἔδωσε κατόπιν ἐντολὴ νὰ ἐπιστρέψουν στὴν Ἑλλάδα. Ὁ Νικολούδης ὑπάκουσε καὶ ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα...
Ὁ Εὐάγγελος Νικολούδης ἦταν ἀπὸ τοὺς Λάκκους Κυδωνίας Χανίων, καὶ εἶχε ἔρθει στὴν Μακεδονία γιὰ πρώτη φορὰ τὸ 1904 ὡς ἀντάρτης στὸ σῶμα τοῦ Παύλου Μελᾶ καὶ εἶχε ἐπανέλθει γιὰ δεύτερη φορὰ ἐπὶ κεφαλῆς δικοῦ του σώματος τὸν Νοέμβριο τοῦ 1905 μαζὶ μὲ τὸν Σκαλίδη, στὴν περιοχὴ τοῦ Μοριχόβου.
Ἰωάννης Καραβίτης
Τὰ σώματα Δοξογιάννη, Ἔλσιν καὶ Καραβίτη, τὴν ἄνοιξη τοῦ 1906 εἶχαν ἀναχωρήσει, ἐπιστρέφοντας στὴν Ἑλλάδα. Ὁ Καραβίτης ἐπανῆλθε στὴν Μακεδονία τὸν Ἰούλιο τοῦ 1906, μαζὶ μὲ τὸ σῶμα τοῦ Νικολούδη.
Τὰ δύο αὐτὰ σώματα, τοῦ Καραβίτη καὶ τοῦ Νικολούδη, ἔδωσαν μάχη ἐναντίον τῆς βουλγαρικῆς συμμορίας τοῦ βοεβόδα Τάνε στὶς 18 Ἰουλίου 1906 στὸ χωριὸ Κέλλη (Γκορνίτσοβο) Φλωρίνης. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς μάχης μὲ τοὺς Βούλγαρους, κυκλώθηκαν ἀπὸ τούρκικη διλοχία καὶ ὁ Εὐάγγελος Νικολούδης ἔπεσε ἀγωνιζόμενος ἡρωικὰ, μαζὶ μὲ ἕνδεκα ἀπὸ τοὺς ἄνδρες του…
Ὅπως ἀνέφερα, μόνο ὁ Νικολούδης ἀκολούθησε τὶς διαταγὲς τοῦ Κέντρου καὶ ἐπέστρεψε στὴν Ἑλλάδα. Ὁ Σκαλίδης ἀπὸ τὸ Ἕλος Κισσάμου Χανίων, δὲν ὑπάκουσε στὶς διαταγὲς καὶ διὰ γραφῆς Γ. Μόδη, μαθαίνουμε:
Σκαλίδης καὶ Νικολούδης
«…ἄρχισε νὰ γυρίζῃ ἀπὸ χωριὸ σὲ χωριὸ τοῦ κάμπου μὲ γκάιντες καὶ χορό, ἔμπαινε καὶ σὲ ἀμφίβολα καὶ σὲ ἐχθρικὰ ἀκόμη χωριά. Τὰ πῆρε σβάρνα ὅλα χωρὶς καμία διάκριση, σὰν νὰ μὴν ὑπῆρχαν χιλιάδες στρατιῶτες καὶ τάγματα κυνηγῶν σὲ λίγες ὧρες ἀπόσταση, στὸ Μοναστήρι. Ὅλοι τά ‘χασαν μὲ τὸ ἀπίστευτο θάρρος τους. Τοὺς ἔβλεπαν νὰ πηγαίνουν φορτωμένοι κουρέλια καὶ ἀσήμια μὲ γκάιντες καὶ χορό, πρὸς τὸν θάνατο.
Τὸ περίεργο εἶναι ὅτι ἀργοῦσαν νὰ κάνουν τὴν ἐμφάνισή τους οἱ Τοῦρκοι, σὰν νὰ τοὺς εἶχαν φοβηθῇ. Δὲν ἤθελαν φαίνεται νὰ πιστέψουν τὶς πληροφορίες ποὺ τοὺς ἔρχονταν πὼς ἀντάρτες γύριζαν μὲ χορὸ καὶ γκάιντες στὰ χαμηλὰ καμποχώρια… Μερικὰ χωριὰ ἔτρεξαν στὸ Μοναστήρι νὰ δηλώσουν στὸ «Νοφούζι νταϊρέσι» (εἶδος ληξιαρχείου) ὅτι ἔπρεπε νὰ λογαριάζονται «Οὐρούμ» (Ἕλληνες), ὅπως πρῶτα. Τὸ κέντρο τότε τοὺς πρόσταξε (τὸν Σκαλίδη καὶ τὸ σῶμα του) νὰ γυρίσουν ἀμέσως στὸ Μορίχοβο, ὅπου θὰ ἔπαιρναν τοὺς καθυστερημένους μισθούς, στολές, μπότες κ.λ.π. Ὁ Σκαλίδης χασομέρησε μία μέρα στὸ Ράπες, ὅπου τοῦ εἶπαν ὅτι ὁ βοεβόδας Τράϊκο ἤθελε νὰ μονομαχήσῃ μαζί του. Στὴ θέση του ὅμως πρόβαλαν λόχοι «κυνηγῶν»!!...
Καὶ ἡ Τσέρνα ἀπὸ μία δυνατὴ βροχὴ εἶχε γίνει ἀδιάβατη. Ἔπεσαν ὅλοι, ἐννέα Κρητικοὶ καὶ ὀχτὼ Μοριχοβίτες, στοὺς μεγάλους βράχους κάτω ἀπ΄τὸ πολύπαθο Ἴβεν…
Ἔκθεση τοῦ προξενείου Μοναστηρίου ἔγραψε ὅτι ὁ Σκαλίδης, ὅταν σώθηκαν τὰ φυσίγγια του, ὅρμησε ἐναντίον τῶν Τούρκων «κραδαίνων μάχαιραν»…
Ἡ Κρὴς ὁπλαρχηγὸς Γεώργιος Σκαλίδης, ἔπεσε ἡρωικῶς μαχόμενος στὶς 20-3-1906 στὸ Ἴβεν Μακεδονίας (χωριὸ δυτικὰ τοῦ Μοναστηρίου στὴν καμπὴ τοῦ Ἐριγῶνα ποταμοῦ).
Βιβλιογραφία-Πληροφορίες-Εἰκόνες
«Μακεδονικὸς Ἀγὼν καὶ Νεώτερη Μακεδονικὴ Ἱστορία» τοῦ Γ. Μόδη, Ε.Μ.Σ.
«Μακεδονικὸς Ἀγών» τοῦ Π. Τσάμη, Ε.Μ.Σ.
pagkritia.org
www.safem.gr
imma.edu.gr
anihneftes.blogspot.gr
Πηγή
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι μισθοφόροι Κρητικοί Μακεδονομάχοι
Μάιος 1903. Ο Παύλος Μελάς παίρνει επιστολή του μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη, με την οποία του ζητάει την αποστολή μιας ομάδας ελλήνων μισθοφόρων, για να χτυπήσει τα εξαρχικά χωριά της περιοχής του. Ο Μελάς απευθύνεται για βοήθεια στον ανθυπολοχαγό και φίλο του σφακιανό Γιώργο Τσόντο (μετέπειτα καπετάν Βάρδα[ρη]).
Ο Τσόντος στρατολογεί για τον Καραβαγγέλη δέκα γνωστούς του σφακιανούς: Ευθ. Καούδη, Γ. Περάκη ή Πέρο, Γ. Δικώνυμο (Μακρή), Λ. Βρανά, Γ. Ζουρίδη, Ε. Μπονάτο, Γ. Στρατινάκη, Μ. Καντουνάτο, Ν. Λουκάκη και Γ. Σεϊμένη.
Την οικονομική δαπάνη αναλαμβάνει κυρίως η κόμισσα Λουΐζα Ριανκούρ, που δίνει για το λόγο αυτό τρεις χιλιάδες δραχμές.
Τους δέκα Κρητικούς μεταφέρει μυστικά ο ανθυπολοχαγός της χαρτογραφικής υπηρεσίας Κ. Μαζαράκης Αινιάν μέχρι την Καλαμπάκα. Από εκεί με τη βοήθεια των υπολοχαγού Βλαχογιάννη, γιατρού Ράμου, ενωμοτάρχη Κουτρουβίδα και λοχαγού Οικονομίδη, οπλίζονται και στις 13 Ιουνίου, εφοδιασμένοι με πλαστά νουφούζια (ταυτότητες) περνούν κρυφά τα σύνορα.
Στις 21 Ιουνίου φτάνουν στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Τσιρίλοβου του καζά Καστοριάς, όπου τους περιμένει ο ηγούμενος, που ήταν άνθρωπος του Καραβαγγέλη.
Την άλλη μέρα έρχεται στο μοναστήρι ο Βαγγέλης Γεωργίου (ή Στρεμπενιώτης), με δεκαπέντε άντρες του, για να τους παραλάβει με εντολή του μητροπολίτη. Ο Βαγγέλης ήταν παλιότερα μέλος του ΒΜΡΟ αλλά εξαγοράστηκε από τον Καραβαγγέλη κι έγινε αρχηγός της σωματοφυλακής του (με άδεια των οθωμανικών αρχών να κυνηγάει τους κομίτες).
Οι 25 άντρες φτάνουν στις 26 (;) Ιουνίου στο Λέχοβο [Lehovo], πατρίδα του Ζήση Δημούλιου, ομαδάρχη του Βαγγέλη, που έχει κι αυτός οθωμανική άδεια να διατηρεί ένοπλους στο χωριό του.
Στις 29 Ιουνίου, παραμονή των Αγίων Αποστόλων, έρχεται στο Λέχοβο για να λειτουργήσει ο Καραβαγγέλης, συνοδευόμενος από στρατιωτικό απόσπασμα τριάντα Τουρκαλβανών. Επικεφαλής του αποσπάσματος είναι ο μπας τσαούς (επιλοχίας) Ρουστέμ Μπέης από το Λεσκοβίκι (που έχει τελειώσει γυμνάσιο στην Αθήνα) και βοηθός του ο τσαούς (λοχίας) Σαφχάτ (που έχει υπηρετήσει χωροφύλακας στην Κρήτη).
Τουρκαλβανοί στρατιώτες, γκραικομάνοι, αρβανίτες και κρητικοί μισθοφόροι, ενώνονται κάτω από τις διαταγές του Καραβαγγέλη. Όπως λέει ο τελευταίος στα απομνημονεύματα: “το βράδυ των Αγίων Αποστόλων έγινε μεγάλο γλέντι με ψητά και άφθονο κρασί.
Οι άντρες της συνοδείας μέθυσαν κι άρχισαν να φιλιούνται αναμεταξύ τους”.
Από το Λέχοβο, 50 - 55 άντρες όλοι μαζί, περνούν από το Σρέμπρενο [Srebreno]4, το χωριό του Βαγγέλη, τη Νέβεσκα και καταλήγουν στον πρώτο στόχο της περιοδείας του μητροπολίτη, το Ζέλενιτς.
Στους μισθοφόρους Κρητικούς υπήρχαν και οι Σκαλίδης καὶ Νικολούδης, λόγω όμως απειθαρχίας, τους αποκήρυξαν καὶ τους έκοψαν το επίδομα,
Τους έδωσαν κατόπιν εντολὴ να επιστρέψουν. Ο Νικολούδης υπάκουσε και επέστρεψε στην Αθήνα, όχι όμως και ο Σκαλίδης.
Όταν σέ λέω σκατόψυχο ρέ καθήκι δέν έχω καθόλου άδικο. Πόσα τσεπώνεις ρέ κωλοπρακτοράκι, καί από ποιά κωλοπρεσβεία νά αλλάζεις τήν ιστορία τής Ελλάδος, καί νά ειρωνεύεσαι τήν Ορθοδοξία? ΚΑΘΗΚΙ ΜΙΣΕΛΛΗΝΑ!
ΑπάντησηΔιαγραφή