Τί γινόταν στα Ελευσίνια Μυστήρια;

Ένα ερώτημα που απασχολεί πολλούς ανθρώπους είναι τι γινόταν στα Ελευσίνια Μυστήρια;



Η Ελευσίνα, όπως είναι γνωστό, ήταν γνωστή κατά την αρχαιότητα για το ιερό της Δήμητρας και για τα μυστήρια που τελούνταν εκεί, ενώ και σήμερα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς τόπους της χώρας για τα ερείπια του ιερού της, που διατηρούνται σε καλή κατάσταση. 
Η παράδοση σχετικά με τις απαρχές και την καθιέρωση της λατρείας της Δήμητρας στην Ελευσίνα κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους διασώθηκε στον Ομηρικό Ύμνο στη Δήμητρα, ποίημα που, όπως γενικά πιστεύεται, γράφτηκε γύρω στο 600 π.Χ., αλλά χωρίς αμφιβολία πρόκειται για παλαιότατο, εγκωμιαστικό ποίημα της Δήμητρας, που απαγγελλόταν στη διάρκεια της γιορτής των μυστηρίων.
Σ’ αυτόν ύμνο αναφέρεται ότι η θεά, επειδή είχε οργιστεί που ο Πλούτων, ο θεός του Άδη, άρπαξε την κόρη της Περσεφόνη με τη συγκατάθεση του Δία, έφυγε από τον Όλυμπο, περιπλανήθηκε αναζητώντας την μάταια για εννέα ημέρες και νύχτες και τελικά έφτασε στην Ελευσίνα, μεταμορφωμένη σε γριά. 
Εκεί, η Δήμητρα, κουρασμένη και λυπημένη, κάθισε κοντά στο Καλλίχορον φρέαρ, όπου τη συνάντησαν οι κόρες του βασιλιά Κελεού, την πήραν στα ανάκτορα και την περιποιήθηκαν.
Η θεά, ικανοποιημένη από την καλή υποδοχή και τη φιλοξενία, ανέλαβε να αναθρέψει τον μικρό Δημοφώντα, γιο του βασιλιά, και θέλησε να τον κάνει αθάνατο· γι’ αυτό, την ημέρα τον έχριε με τη θεϊκή αμβροσία και τη νύχτα τον σκέπαζε με φωτιά!

ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ!..

Η βασίλισσα Μετάνειρα, κατάπληκτη από την υπερφυσική ανάπτυξη του παιδιού της, παραφύλαξε μια νύχτα και, όταν είδε τη Δήμητρα να βάζει τον γιο της στη φωτιά, φοβήθηκε και έβαλε τις φωνές. 
Η Δήμητρα, εξοργισμένη από τις κραυγές και τους θρήνους της βασίλισσας, εγκατέλειψε αμέσως τη βασιλική κατοικία, αφήνοντας ανολοκλήρωτο το έργο της. Δεν ξέχασε, όμως, τους κατοίκους και τους άρχοντες της Ελευσίνας., που την είχαν φιλοξενήσει τόσο πρόθυμα. Φανέρωσε την ταυτότητά της και τους ζήτησε να χτίσουν ναό και βωμό προς τιμήν της, κάτω από την πόλη κοντά στο τείχος, στο ύψωμα πάνω από το Καλλίχορον φρέαρ· συγχρόνως τους δίδαξε τη λατρεία της και τους εμπιστεύτηκε τη θρησκεία των μυστηρίων, αξιώνοντας συνάμα αυστηρότατη μυστικότητα.

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ..

Για την εισαγωγή της λατρείας της Δήμητρας στην Ελευσίνα υπάρχουν και άλλοι μύθοι με ορισμένες παραλλαγές. Ωστόσο, η πιο διαδεδομένη και αποδεκτή ήταν αυτή που αναφέρεται στον Ομηρικό Ύμνο, στον οποίο καθορίζεται και η θέση όπου χτίστηκε ο ναός, η οποία ανταποκρίνεται απόλυτα στην τοπογραφία του ιερού, «...άγε μοι νηόν τε μέγαν και βωμόν υπ’ αυτώ, τευχόντων πας δήμος υπαί πόλιν αιπύ τε τείχος, Καλλιχόρου καθύπερθεν, επί προύχοντι κολωνώ». 
Πράγματι, ο «προύχων κολωνός», στον οποίο χτίστηκε ο ναός, ταυτίζεται με το ψηλό φυσικό άνδηρο που βρισκόταν κάτω από την πόλη και πάνω από το Καλλίχορον φρέαρ· δηλαδή με τη θέση όπου αργότερα χτίστηκε το Τελεστήριο, ο ειδικός και μοναδικός ναός της Δήμητρας. 
Εκεί ακριβώς, κάτω από το δάπεδο του Τελεστηρίου, αποκαλύφθηκαν τα ερείπια ενός μυκηναϊκού κτίσματος, η σημασία του οποίου είναι αναμφισβήτητη για την ιστορία του ιερού της Ελευσίνας. Τα ερείπια που αποκαλύφθηκαν επέτρεψαν την αποκατάσταση του σχεδίου ενός μεγάρου, που αποτελούσε τη συνηθισμένη κατοικία των ανθρώπων της εποχής. 
Λένε πως ένα στοιχείο που αποδεικνύει ότι το μέγαρο αυτό χρησίμευε ως κατοικία είναι τα τρία μεγάλα δωμάτια στη βόρεια πλευρά του, που χτίστηκαν αργότερα και τα οποία ασφαλώς δεν θα είχαν θέση εκεί αν το κτίσμα ήταν ναός. Εφόσον, όμως, η θέση της κατοικίας των Κηρύκων, ο οίκος των Κηρύκων όπως αναφέρεται στη μεγάλη επιγραφή της λογοδοσίας των επιστατών του ελευσινιακού ιερού του έτους 329/8 π.Χ., εντοπίζεται στη βόρεια πλευρά του λόφου, Δ του σπηλαίου του Πλούτωνα, το μέγαρο πρέπει να ταυτιστεί με την κατοικία των Ευμολπιδών, οι οποίοι κατείχαν τα ανώτατα ιερατικά αξιώματα στην ελευσινιακή θρησκεία. 
Στον Ομηρικό Ύμνο, άλλωστε, το όνομα του Ευμόλπου συνδέεται άμεσα με τη λατρεία της Δήμητρας και τον ναό της. Ο αρχηγός των Ελευσινίων, στους πολέμους του εναντίον του Ερεχθέα, του βασιλιά της Αθήνας, είναι γιος του Ποσειδώνα, ενώ η θρακική καταγωγή του μας επιτρέπει να υποθέσουμε και τον τόπο προέλευσης της λατρείας.

ΠΩΣ ΓΙΝΟΤΑΝ Η ΛΑΤΡΕΙΑ

Σχετικά με τα μυστήρια, είναι γνωστό πως, από την εποχή καθιερώθηκαν ως πανελλήνια λατρεία, γιορτάζονταν δύο φορές τον χρόνο: τον μήνα Aνθεστηριώνα (σημερινό Μάρτιο) τα λεγόμενα Μικρά Μυστήρια και τον Βοηδρομιώνα (Σεπτέμβριο) τα Μεγάλα Μυστήρια. 
Οι ιεροπραξίες της άνοιξης, οι οποίες χαρακτηρίζονταν κυρίως από διάφορους καθαρμούς, τελούνταν στην Αθήνα, στη θέση Άγρες κοντά στον Ιλισό, όπου υπήρχε ιερό της Δήμητρας. Θεωρούνταν προπαρασκευή για τα Μεγάλα Μυστήρια, τα οποία διαρκούσαν εννέα ημέρες, δηλαδή όσες είχε περιπλανηθεί η Δήμητρα αναζητώντας την Περσεφόνη. 
Την πρώτη ημέρα, στις 14 Βοηδρομιώνα, μετέφεραν τα μυστικά ιερά της Δήμητρας από το άδυτο του Τελεστηρίου στην Αθήνα και τα τοποθετούσαν στο Ελευσίνιο, το ιερό της Δήμητρας κάτω από την Ακρόπολη. Την επομένη, στην Αγορά της Αθήνας, μπροστά από την περίφημη Ποικίλη Στοά, ο ιεροφάντης και ο κήρυκας ανήγγελλαν την έναρξη της γιορτής. Η 16η, η 17η και η 18η ημέρα ήταν αφιερωμένες σε διάφορες θυσίες και εξαγνισμούς. Το λαμπρότερο μέρος του εορτασμού αποτελούσε η 19η ημέρα, η οποία περιλάμβανε και την επιστροφή στην Ελευσίνα. 
Ο ιεροφάντης έπαιρνε πάλι τα ιερά από το Ελευσίνιο και με το άγαλμα του Ίακχου επικεφαλής ξεκινούσε νωρίς το πρωί η πορεία της πομπής, που από την Ιερά οδό, μήκους 22 χλμ., έφτανε στην Ελευσίνα. μετά τη δύση του ήλιου. Η επόμενη ημέρα ήταν αφιερωμένη στη μεγάλη θυσία στη Δήμητρα και στους άλλους ελευσίνιους θεούς. 
Τις δύο τελευταίες νύχτες, της 21ης και 22ης Βοηδρομιώνα, τελούσαν μέσα στο Τελεστήριο το σπουδαιότερο μέρος της γιορτής: τις μυστικές τελετές, το απόρρητο των μυστηρίων, για τα οποία σχεδόν τίποτε δεν είναι γνωστό, αφού κανένας αρχαίος συγγραφέας δεν τόλμησε να γράψει γι’ αυτά!
Γενικά γνωρίζουμε ότι στη διάρκεια των μυστικών τελετών γινόταν κάποια πράξη, τα δρώμενα, ότι λέγονταν μυστικές φράσεις, τα λεγόμενα, και ότι δείχνονταν τα ιερά, τα δεικνύμενα. 
Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς μας πληροφορούν, επίσης, ότι οι μύστες έπρεπε να συμμετέχουν στα Μεγάλα Μυστήρια ξανά έναν χρόνο μετά τη μύησή τους, ώστε να γίνουν επόπτες, δηλαδή να αποκτήσουν τον ανώτερο βαθμό της μύησης!


Πηγή (και συνέχεια του κειμένου)