Ἕνας ἅγιος στό Κρυφό Σχολειό

- Πάντως, Γέροντα, καὶ οἱ ἐκπαιδευτικοὶ ποὺ θέλουν νὰ κάνουν δουλειὰ δυσκολεύονται, γιατί εἶναι δεσμευμένοι. 
- […] Βλέπεις καὶ οἱ δάσκαλοι στὴν Μικρὰ Ἀσία, μέσα σ’ ἐκεῖνα τὰ δύσκολα χρόνια, πόσα πρόσφεραν! Γιατί δούλευαν μὲ τὴν καρδιά τους. Πονοῦσαν, εἶχαν εὐλάβεια, θυσιάζονταν. Νά, καὶ ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ὁ Καππαδόκης πόσο σοφὰ φερόταν στὰ Φάρασα! Εἶχε ἑτοιμάσει αἴθουσα γιὰ σχολεῖο καὶ ἀντὶ γιὰ θρανία εἶχε βάλει δέρματα ἀπὸ κατσίκες ἢ ἀπὸ πρόβατα μὲ τὸ τρίχωμά τους. Πάνω σ’ αὐτὰ γονατισμένα τὰ παιδιὰ παρακολουθοῦσαν τὰ μαθήματα. Μὲ αὐτὸν τὸν σοφὸ τρόπο δὲν ἐρέθιζε τοὺς Τούρκους, ἀκόμη καὶ ὅταν τύχαινε νὰ τὰ δοῦν, γιατί νόμιζαν ὅτι προσεύχονταν. Ὅταν πάλι ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἤθελε νὰ βγάλει ἐκδρομὴ τὰ παιδιά, τὰ πήγαινε σὲ ἕνα δικό του χωράφι ποὺ ἦταν σὰν κῆπος, δῆθεν γιὰ νὰ κάνουν δουλειά, καὶ τὰ ἔλεγε: «Ἂν τυχὸν δεῖτε Τοῦρκο, νὰ κάνετε...
κανένα κουτσοδούλι. Κόψτε κανένα κλαρί, γιὰ νὰ νομίζει ὅτι καθαρίζετε τὸν κῆπο». Καὶ ἔτσι ἔκαναν τὰ καημένα. Γιατί, ἂν καταλάβαιναν οἱ Τοῦρκοι ὅτι τὰ πῆγε ἐκδρομή, θὰ εἶχε ἱστορίες. Κρυφὸ σχολειὸ βλέπεις! Ὅταν ἔφευγε ὁ Τοῦρκος, ἔπαιζαν πάλι τὰ παιδιά. Καὶ τὸ καλοκαῖρι, στὶς διακοπές, τὰ συγκέντρωνε πάλι τὰ παιδιὰ μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, γιὰ νὰ τὰ βοηθάει, γιὰ νὰ μὴν ξεκόβονται καὶ ξεχνοῦν ὅσα τοὺς δίδασκε. 

- Γέροντα, γιατί ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἔγραφε τὰ μαθήματα στὰ τουρκικὰ μὲ ἑλληνικὰ γράμματα; 
- Γιὰ νὰ ξέρουν καὶ τουρκικὰ τὰ παιδιά, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ τὰ βγάλουν πέρα. Καὶ ἂν τυχὸν τὸν ἐπίαναν οἱ Τοῦρκοι ποὺ μάθαινε γράμματα στὰ παιδιά, καὶ νὰ ἔβλεπαν τὰ ἑλληνικὰ γράμματα, ἄκουγαν ὅτι τὰ διάβαζε τουρκικὰ καὶ δὲν ἐξαγριώνονταν. Ὅποτε τὰ παιδιὰ μάθαιναν καὶ τὰ τουρκικά, ἀλλὰ καὶ οἱ Τοῦρκοι δὲν ἐρεθίζονταν. Ὅλα ὅσα ζοῦσε ὁ Ἅγιος, τὴν ἀκρίβεια τῆς Ὀρθοδοξίας, τὴν εὐλάβεια, τὰ μετέδιδε στοὺς μαθητές του. […] 
Εἶναι μεγάλη ὑπόθεση ὁ σωστὸς δάσκαλος, ἰδίως στὶς μέρες μας! Τὰ παιδιὰ εἶναι ἄγραφες κασέτες · ἢ θὰ γεμίσουν βρώμικα τραγούδια ἢ βυζαντινὴ μουσική. Τὸ ἔργο τοῦ δασκάλου εἶναι ἱερό. Ἔχει μεγάλη εὐθύνη καί, ἂν προσέξει, μπορεῖ νὰ πάρει μεγάλο μισθὸ ἀπὸ τὸν Θεό. Πρέπει νὰ βροῦν τρόπο οἱ ἐκπαιδευτικοὶ νὰ περνᾶνε κάποια μηνύματα στὰ παιδιὰ γιὰ τὸν Θεὸ καὶ γιὰ τὴν Πατρίδα. Ἂς σπείρουν αὐτοὶ τὸν σπόρο, καὶ ἂς μὴν τὸν δοῦν νὰ βλαστάνει. Τίποτε δὲν πάει χαμένο · κάποια στιγμὴ θὰ πιάσει τόπο. 
(ἀπὸ τὸ βιβλίο «Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου Λόγοι Α΄,  Μὲ πόνο καὶ ἀγάπη γιὰ τὸν σύγχρονο ἄνθρωπο»)

Πηγή