Ἡ Ἱστορία πάντα διδάσκει, πάντα κατευθύνει, πάντα διορθώνει καὶ προλαμβάνει. Αὐτὸ τὸ γνωρίζουν καλὰ ὃσοι θέλησαν νὰ ἀλλάξουν καὶ νὰ τροποποιήσουν τὰ βιβλία τῆς Ἱστορίας. Γιατὶ ἡ Ἱστορία βρίσκεται σὲ συνεχὴ ἀνακύκλωση, μὲ γεγονότα νὰ διαδραματίζονται ἐπ’ ἂπειρον. Κάποιοι μᾶς θέλουν ἀπαίδευτους, ἂβουλους, χωρὶς ἱστορικὴ συνείδηση καὶ μνήμη, μᾶς θέλουν ἒρμαια στὶς ὁρέξεις τους, ἑμᾶς, ποὺ οὐδεῖς δύναται νὰ νιώσῃ στὸ ἐλάχιστο, τὸ μεγαλεῖο τοῦ πνεύματος ποὺ μᾶς καθορίζει. Ἒχουμε τὰ πάντα καὶ ἒχουν μόνο, ὃσα πῆραν ἀπὸ ἑμᾶς· καὶ τὸ γνωρίζουν αὐτὸ…
Ἡ ἀραβικὴ εἰσβολή (ἀρχὲς 1825) ἒφερε τὴν Ἐπανάσταση στὰ πρόθυρα τῆς καταστροφῆς. Τὰ τακτικὰ στρατεύματα τοῦ Μεχμέτ Ἀλῆ, ὀργανωμένα καὶ στελεχωμένα ἀπὸ Εὐρωπαίους ἀξιωματικούς, σαρώνουν τὸν Μωριά, δηώνουν* καὶ ἐξανδραποδίζουν. Παντοῦ στρατιωτικὲς ἧττες καὶ συμφορές. Πέφτει τὸ Μεσολόγγι, συνθηκολογεῖ ἡ Ἀκρόπολη. Ἡ ἐλεύθερη ἑλληνικὴ ἐπικράτεια ἒχει συρρικνωθεῖ. Τρία μόνο κάστρα βρίσκονται σὲ ἑλληνικὰ χέρια:τοῦ Παλαμηδιοῦ, τοῦ Ἀκροκορίνθου καὶ τῆς Μονεμβασίας. Ὁ ἑλληνικὸς στόλος ἒχει χάσει τὴν ὑπεροχή του στὶς θάλασσες.
Τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ δεύτερου ἀγγλικοῦ δανείου, ποὺ προοριζόταν γιὰ τὴν ἀγορὰ στολίσκου ἀτμοκίνητων πολεμικῶν καὶ φρεγατῶν, καταβροχθίσθηκε ἀπὸ τοὺς ἲδιους τοὺς δανειστὲς καὶ ἀπὸ συμμορίες Βρεταννῶν καὶ Ἀμερικανῶν «φιλελλήνων», κερδοσκόπων καὶ ἀγυρτῶν. Τὰ συμβόλαια ποδοπατήθηκαν καὶ οἱ ναυπηγήσεις παρεμποδίστηκαν ἢ ναυάγησαν ὓστερα ἀπὸ παρασκηνιακὲς παρεμβάσεις συβερνήσεων καὶ συνομωσίες, γιὰ νὰ μὴν ἀποκτήσῃ ἡ Ἑλλάδα ἐκσυγχρονισμένο στόλο ἱκανὸ νὰ τερματὶσῃ νικηφόρα τὸν πόλεμο καὶ γιὰ νὰ μὴν ἐξελιχθῇ μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση σὲ ναυτικὴ δύναμη τῆς Μεσογείου.
Τὰ δάνεια, ἀντὶ νὰ ἐνισχύσουν τὸν Ἀγῶνα, ἒφεραν τὴ διαφθορὰ καὶ τὴν ἐξαχρείωση καὶ ἂνοιξαν τὸν δρόμο στὶς ξένες διεισδύσεις καὶ τὴν πολύμορφη ἐξάρτηση, ποὺ συνεχίζεται ὡς τὴν ἐποχή μας.
Κρίση βαθειὰ καὶ διαβρωτικὴ χαρακτηρίζει τὴν τελευταία φάση τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ πολέμου. Κρίση στρατιωτική, πολιτική, ἠθική. Δεινὴ ἀχρηματία μαστίζει τὴν διοίκηση. Τὸν Μάϊο τοῦ 1826 ὑπῆρχαν στὸ Δημόσιο Ταμεῖο μόνο 16 γρόσια. Λιμασμένοι οἱ ἀγωνιστές, ἐξουθενωμένη ἡ ἀγροτιὰ ἀπὸ τὸν κατατρεγμό, τὶς στερήσεις καὶ τὴν καταπίεση. Σὲ δυσπρόσιτα ὀρεινὰ κρησφύγετα καὶ στὶς «ἀποκλεῖστρες» καταφεύγουν οἱ ἂμαχοι τοῦ Μωριᾶ καὶ τῆς Ρούμελης. Οἱ ναυτικοὶ, ἂνεργοι καὶ ἐξαθλιωμένοι, ρίχνονται στὴν πειρατεία γιὰ νὰ ἐπιβιώσουν.
Ἀναρχία καὶ ἀνομία. Κυβέρνηση χωρὶς ἲχνος ἐξουσίας. Καταπτοημένη ἡ πολιτικὴ ἡγεσία ἐκλιπαρεῖ ἀγγλικὴ προστασία καὶ μεσολάβηση στὴν Πύλη γιὰ συνδιαλλαγή. Τὰ τρία ξενοκίνητα κόμματα ἀλληλοσπαράσσονται.
Ὡστόσο ὁ Λαὸς δὲν προσκύνησε. Ἀπρόσμετρη ἡ ἀντοχή του, ἀπέραντη ἡ καρτερία του. Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ καρτερία κράτησε ζωντανὴ τὴν Ἐπανάσταση. Ὁ ἀπελευθερωτικὸς πόλεμος τῶν Ἑλλήνων ξαναφορμίζει τὸ Ἀνατολικὸ Ζήτημα διαταράσσοντας τὴν ἰσορροπία στὴν περιοχή. Διεθνοποιεῖται ἒτσι ἡ ἑλληνικὴ ὑπόθεση καὶ προκαλεῖ τὴν ἀνάμιξη τῶν Δυνάμεων.
Οὒτε ἲχνος φιλελληνισμοῦ ἢ φιλανθρωπίας στὴν παρέμβασή τους. Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ Ἀγώνα οἱ κυβερνήσεις τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς ἀκολούθησαν φιλοτουρκικὴ πολιτική, κρυφὰ ἢ φανερά, ἢ ἀντιμετώπισαν μὲ ἀδιαφορία τὸ ἑλληνικὸ πρόβλημα. Ἀγγλία, Ρωσία καὶ Γαλλία ἒβλεπαν, κάθε μία γιὰ ὁλότελα διαφορετικοὺς λόγους, στὴν παράταση τῆς ἀνωμαλίας σοβαρὴ ἀπειλή γιὰ τὰ συμφέροντα καὶ τὶς βλέψεις τους στὴν ὀθωμανικὴ Ἀνατολή.
Ἡ ἀνεξέλεγκτη καταδρομικὴ δράση τῶν Ἑλλήνων ναυτικῶν στὴ Μεσόγειο προοιώνιζε ἀφανισμὸ τῆς εὐρωπαϊκῆς ναυτιλίας. Ἐνδεχόμενη ὑποταγὴ τῶν Ἐπαναστατῶν θὰ ἀποτελοῦσε πύρρειο νίκη γιὰ τοὺς Τουρκοαιγυπτίους. Οἱ πλούσιοι Ἓλληνες θὰ μετανάστευαν, οἱ φτωχοὶ θὰ κετέφευγαν στὰ βουνά, ἐπιβάλλοντας καθεστὼς ληστοκρατίας καὶ οἱ ναυτικοὶ θὰ γίνονταν πειρατές, καθιστῶντας γιὰ ἀπροσδιόριστο χρόνο, ἀδιάβατη τὴ Μεσόγειο καὶ προκαλῶντας μὲ τὴν καταστροφὴ τῆς ναυτιλίας καὶ τοῦ ἐμπορίου γενικότερη οἰκονομικὴ κρίση.
Μπροστὰ σὲ αὐτὴν τὴν ἀπειλή, ἡ Ἀγγλία, ἡ Γαλλία καὶ ἡ Ρωσία ἐπεμβαίνουν γιὰ τὸν τερματισμὸ τῶν ἐχθροπραξιῶν, χωρὶς ὃμως πολεμικὴ ρήξη μὲ Τούρκους καὶ Αἰγυπτίους. Οἰ Τοῦρκοι ὃμως ἀπέκρουσαν ὃλα τὰ σχέδια μὲ πεῖσμα. Καμία ἀπόσπαση ἐδάφους τῆς αὐτοκρατορίας χωρὶς πολεμικὴ ἧττα ἢ ἀπειλὴ στρατιωτικῆς συμφορᾶς.
Ἒτσι βρόντηξαν τὰ κανόνια τοῦ Ναυαρίνου. Ἀπρόοπτα καὶ τυχαῖα περιστατικὰ ὁδήγησαν στὴν καταστροφὴ τοῦ τουρκοαιγυπτιακοῦ στόλου. Τίποτα ἒνδοξο σ’ αὐτὴν τὴν σύγκρουση ἀλλὰ τὸ Ναυαρίνο καθιέρωνε καὶ νομιμοποιοῦσε τὶς ξένες ἐπεμβάσεις. Καὶ οἱ Ἓλληνες ἒσπευδαν νὰ ἡρωοποιήσουν τοὺς τρεῖς ναυάρχους καὶ νὰ ἀνακηρύξουν εὐεργέτιδες τὶς τρεῖς Δυνάμεις.
Καμία ὡστόσο ἐπίπτωση τῆς ἱστορικῆς ναυμαχίας στὴν ἑλληνικὴ ὑπόθεση καὶ ἡ λειψὴ ἀνεξαρτησία ποὺ ἀργότερα ἀποκτήθηκε, ὀφειλόταν στὶς θυσίες καὶ τὰ αἳματα τῶν Ἑλλήνων.
Καμία πρωτοβουλία τῶν Δυνάμεων δὲν εἶχε φιλελληνικὸ χαρακτῆρα καὶ οἱ ἀποκαλούμενοι «φιλέλληνες», τυχοδιῶκτες καὶ μισθοφόροι οἱ περισσότεροι, ἒβλαψαν, ἂλλος λίγο, ἂλλος πολύ, τὴν ἑλληνικὴ ὑπόθεση. Καὶ τὸ παράδοξο εἶναι πὼς μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δεδηλωμένους μισέλληνες, τοὺς ἀργυρώνητους, καὶ δόλιους, ἀνακηρύχθηκαν ἣρωες τῆς Ἑλληνικῆς Ἐλευθερίας.
Δὲν ὑπῆρξαν οὒτε εὐεργέτιδες Δυνάμεις οὒτε φιλελληνικὲς κυβερνήσεις. Πρόκειται γιὰ μύθο ποὺ καλλιεργεῖται μὲ πανουργία ἀπὸ τοὺς ξένους καὶ ἀναπαράγεται μὲ περισσὴ ἀφέλεια στὴν Ἑλλάδα…
* [δηώνω ‹ δήϊος = ἐχθρικός], ἡ ἐρήμωση, διαρπαγή, λεηλασία, καταστροφὴ πόλης ἢ χώρας. http://www.livepedia.gr
Βιβλιογραφία
«ΠΩΣ ΕΙΔΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘21», Κυριάκος Σιμόπουλος, τόμ. 5ος, 1826-1829, Ἀθήνα 1984
Ὁ ζωγραφικὸς πίνακας «Ἡ Ελλάδα στὰ ἐρείπια τοῦ Μεσολογγίου», εἶναι τοῦ Eugène Delacroix (1798-1863)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου